CREATIVE ARCHIVE - UTRECHT
Welkom bij Sites of Memory Creative Archive, een omgeving waar je achtergrondinformatie over de locaties kan lezen, voorstellingsteksten kan beluisteren en 360-graden video's kan bekijken. Navigeer langs verhalen van Nederland tot Zuid-Afrika, van verleden, heden en toekomst.
​
Future for the Past: een reis door de tijd naar “verborgen” verhalen uit het koloniale verleden. Kunstenaars uit Zuid-Afrika en Nederland geven hun visie op dit actuele onderwerp in zang, poëzie, dans, beeldende kunst, en theater. Sites of Memory geeft met dit project inzicht in hoe ons koloniale verleden doorwerkt in het heden en ons beeld voor de toekomst. Future for the Past Utrecht is mede ontwikkeld op basis van historische onderzoek door cultuurhistoricus Nancy Jouwe en het boek “Slavernij en de stad Utrecht”.
SITIE
In archieven lezen we over een vrouw die alleen bekend is als Sitie. Zij woonde op Drift 27 en kwam uit Celebes (Sulawesi, Indonesië). Sitie werd tegen haar wil naar Utrecht gebracht door Joan Gideon Loten, de gouverneur van Celebes en van Ceylon (Sri Lanka). Het archief zegt dat ze door de koning van Bony aan Loten is "gegeven"; en dat ze werd "opgedragen" om dienstmeisje voor zijn dochter te zijn. Sitie had hier niets over te zeggen. Haar leven en dood waren in handen van anderen. In mei 1752 werd ze met het schip Galathea van Macassar naar Batavia gebracht. De Nederlanders registreerden haar als lading samen met 'twaalf grote merries en eenendertig bergeenden'. En toch beschreven zij haar tegelijkertijd ook als 'een jong meisje, zo mooi als ooit gezien in Macassar'.
Sitie werd gedwongen om Loten te vergezellen naar Nederland, om hem te dienen en zijn huishouden te leiden. Loten vertrok in 1759 naar Londen en wilde dat Sitie zich daar bij hem zou voegen, maar zij bleef in Utrecht, bij zijn broer Arnoud. Sitie diende Gideon Loten tot aan zijn dood in 1789. In zijn testament liet hij haar een jaarlijkse toelage van 220 gulden na, op voorwaarde dat ze alleen zou trouwen met toestemming van zijn erfgenamen. Onder welke 'voorwaarden' is iemands menselijkheid bespreekbaar?
JANSKERKHOF
SIBILLA VAN BATAVIA
Sibilla van Batavia woonde aan de Minrebroederstraat 20. Ze is vernoemd naar de vrouw voor wie ze moest werken; Sara Sibilla Verdion, de dochter van een VOC-koopman. Verdion werd in 1709 in Batavia geboren. Zij trouwde met Willem Hendrik Lons in de Hollandse Kerk. Van hun opgebouwde vermogen keerde het echtpaar in 1736 terug naar Utrecht om met pensioen te gaan. Lons stierf in 1740 en Sara Sibilla Verdion erfde 280.000 gulden. In 1741 hertrouwde ze met Cornelis van Hengst. Tijdens haar jaren in Utrecht maakte ze deel uit van een groep investeerders die de plantage Utrecht in Suriname kochten.
Wij weten heel weinig over Sibilla van Batavia, behalve dat er in het testament van Verdion naar haar wordt verwezen met de denigrerende term 'zwarte meyt', op basis waarvan ze een pensioen van 50 gulden per jaar kreeg.
EDUARD ABRAHAMS-ZOON VAN AKABOA
In de tweede helft van de 17e eeuw woonde Eduard Abrahams-zoon van Akaboa in de Drieharingsteeg. Wie was hij? Hij werd aangeduid als een "Moor". Wij weten zijn geboortenaam niet, maar zijn achternaam, van Akaboa, suggereert dat hij uit Angola of Ghana kwam. De oude Engelse naam Eduard betekent Beschermer en Rijkdom. Wij weten wel dat zijn vrijheid werd gekocht, maar niet wanneer of door wie.
​
Eduard was een ervaren wapengraveur. Zijn naam vinden we in 1652 voor het eerst terug in het leerlingenboek van het Utrechtse zilversmedengilde. In 1657 werd hij lid van de gereformeerde gemeente in Utrecht. Eduard stierf in 1700 en liet zijn vrouw Ida van Voorst achter, dochter van een beeldhouwer en ornamentmaker. Hun zoon Gerrit trouwde met Maria van Alphen. Ook zij woonden in de Drieharingsteeg. Hun zoon Laurens slaagde in 1720 voor de masterproef. Hij trouwde met Catharina Mom, die uit een rijke familie kwam. Ze noemden hun zoon naar zijn overgrootvader, Eduard van Akaboa Jr.
STADHUIS
De Vrede van Utrecht werd in het stadhuis ondertekend in april 1731, waardoor er een einde kwam aan een aantal Europese oorlogen die al meer dan 150 jaar hadden geduurd. Het stadhuis was een ideale locatie. Het had twee ingangen, één voor de Fransen en één voor de bondgenoten, waaronder Engeland en Portugal.
​
De wereld keek toe naar wat er gebeurde in Utrecht. Echter, noch de stad noch Nederland speelde een grote rol in de onderhandelingen. De Franse onderhandelaar Melchior de Polignac vertelde de Nederlanders: “Wij onderhandelen hier, over jullie en zonder jullie!”
​
Met het vredesverdrag verloor Nederland de ‘asiento de negros’, het exclusieve recht om tot slaafgemaakten mensen aan de Spaanse koning te leveren; dat recht verkreeg Engeland voor de daaropvolgende 30 jaar